"Praworzadnosc pastwowa jako zasada republiki" - Karl Albrecht Schachtschneider

Spis tresci

Praworzadnosc Pastwowa Jako Zasada Republiki

Erlangen - Nürnberg

1992

Karl Albrecht Schachtschneider

Wydanie IV

Tlumaczenie z jezyka niemieckiego - wersja przejsciowa: Piotr Kraczkowski

Ksiazka - podrecznik zawierajacy skrot prawa publicznego Niemiec - jest juz przetlumaczona, ale byloby dobrze, gdyby jakis prawnik wystapil jako wspoltlumacz, dokonal korektury i wydal. Idealna dla poslow, politykow partii, zwiazkow zawodowych, studentow, nauczycieli, dziennikarzy, itp.

Literatura:

Klaus Stern: Das Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, tom I, 2. wyd. 1984, § 20, str. 759 ff.
Klaus Stern: Das Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, tom II, 1980, §§ 36 i nast., str.. 511 i nast.
Philip Kunig: Das Rechtsstaatsprinzip, 1986
Eberhard Schmidt-Aßmann: Der Rechtsstaat, in: Handbuch des Staatsrechts der Bundesrepublik Deutschland, tom 1, 1987, str.. 98 i nast.

Lehrstuhl von Prof. Dr. Karl Albrecht Schachtschneider, Email des Lehrstuhls.

Spis tresci:

A. Zasady panstwa praworzadnego w sensie materialnym - noch keine Datei 1
B. Regulacje prawno-panstwowe w ustawie zasadniczej - noch keine Datei 5
C. Niemieckie panstwo konstytucyjne 7
D. Zasada ustawy 9
- I. Wspólna pomyslnosc w równej wolnosci jako panstwowa i prywatna ustawowosc 9
  - 1. Ustawowosc wspólnego zycia 9
  - 2. Jednosc wolnosci i równosci przez ustawowosc 10
  - 3. Ustawowa okreslonosc i stabilnosc 11
  - 4. Ustawowe urzeczywistnienie zasady socjalnej 12
- II. Nadrzednosc konstytucji i ustawy 13
  - 1. Prymat prawa 13
  - 2. Interpretacja ustaw i subsumcja pod ustawe 13
  - 3. Odpowiedzialnosc za zgodnosc dzialan panstwowych z prawem 14
- III. Zastrzezenie dla ustawy 15
  - 1. Praktykowane zastrzezenie dla ustawy dla tak zwanej administracji egzekwujacej 15
  - 2. Obszerna zasada zastrzezenia dla ustawy zamiast praktykowanej zasady zastrzezenia dla budzetu 16
  - 3. Doktryna istotno ci praktykowana przez federalny trybuna konstytucyjny 17
  - 4. Merytoryczna okreslonosc ustaw 17
- IV. Legalnosc, oportunizm i rzeczowosc wykonania ustaw 17
  - 1. Legalnosc i oportunizm 17
  - 2. Legalizm i legitymizm 18
  - 3. Legalizm i zasada rzeczowosci 18
- V. Zasada bezstronnosci 19
  - 1. Ogólny zakaz stroniczosci 19
  - 2. Zobowiazanie urzedników do bezstronnosci 19
  - 3. Zobowiazanie poslów do bezstronnosci 20
  - 4. Zobowiazanie sedziów do bezstronnosci 21
E. Zasada ochrony prawnej 22
- I. Wymuszalnosc prawa 22
  - 1. Panstwowa kompetencja stosowania przemocy 22
  - 2. Wyjasnienie sytuacji prawnej jako warunek przymusu prawnego 22
  - 3. Ochrona prawa obiektywnego 23
  - 4. Prawo obywatela do wymiaru sprawiedliwosci 23
- II. Zabezpieczenie naukowego wyjasniania prawa 25
  - 1. Moralne, a zatem naukowe kwalifikacje sedziego 25
  - 2. Posluchanie sedziowskie i obowiazek uzasadnienia orzeczen jako instrumenty naukowego wyjasniania prawa 26
  - 3. Problematyczne postepowanie przyjmujace przy skladaniu skargi konstytucyjnej 27
- III. Ochrona prawna przed naruszeniem prawa przez wladze publiczna 27
  - 1. Gwarancja drogi prawnej zawarta w art. 19, ust. 4 u.z. 27
  - 2. Ochrona prawna przeciw niezgodnym z prawem ustawom 28
  - 3. Ograniczenie ochrony prawnej w przypadku potrzeby ochrony konstytucji 29
- IV. Prawomocnosc sedziowskiego rozpoznania prawa 29
  - 1. Prawomocnosc wyroków sedziowskich jako instytucja prawnosci 29
  - 2. Naukowosc , a przez to zagrozenie bledem rozpoznania sedziowskiego 30
  - 3. Skutki zarzucenia normy prawnej wedlug § 79 fedtk 31
  - 4. Zakaz wznowienia postepowania administracyjnego po nabraniu mocy prawnej 32
F. Zasada wykonania ustawy 35
- I. Republikanska panstwowosc wladzy wykonawczej 35
  - 1. Republikanskie wykonanie ustaw jako urzeczywistnienie pomyslnosci w wolnosci 35
  - 2. Kompetencje wladzy wykonawczej jako prawa i obowiazki 36
- II. Republikanska sluzba publiczna 37
  - 1. Panstwowoprawne stosunki sluzbowe stosownie do art.33, ust. 4 i 5 u.z. 37
  - 2. Antypanstwowosc strajku sluzbowego 37
- III. Zabezpieczenie ustawowosci wykonania ustaw 38
  - 1. Materialne kompetencje sprawujacych urzedy 38
  - 2. Odpowiedzialnosc sprawujacych urzedy za ustawowosc 38
  - 3. Uregulowane ustawowo postepowanie administracyjne 39
- IV. Akt administracyjny oraz inne dzialania administracji 40
  - 1. W szczególnosci i ogólnosci regulujacy akt administracyjny 40
  - 2. Realne dzialanie administracyjne 41
- V. Prywatystyczne przedsiebiorstwa panstwowe i sprzeczny z konstytucja dogmat fiskusa 41
  - 1. Administracja zarobkowo-gospodarcza 41
  - 2. Sprzeczny z konstytucja dogmat fiskusa 42
  - 3. Nieadekwatnosc prawa o konkurencji jako prawa regulujacego dzialania panstwa 42
  - 4. Ucieczka panstwa od definiujacych panstwowosc ustaw przez formalna prywatyzacje 43
G. Zasada podzialu wykonywania wladzy panstwowej jako konstytucyjna zasada republiki 44
- I. Praworzadny podzial panstwowego sprawowania wladzy 44
  - 1. Jednosc trójdzielnej wladzy panstwowej 44
  - 2. Ochrona przed naduzyciem wladzy przez funkcjonalny podzial sprawowania wladzy panstwowej 44
  - 3. Wolnosciowe funkcje pluralizmu panstwowych instytucji sprawowania wladzy 46
  - 4. Wzajemna zaleznosc trzech funkcji czastkowych wladzy panstwowej jako system rozdzialu i powstrzymywania 46
- II. Partyjnopanstwowe podwazanie podzialu panstwowego sprawowania wladzy 46
  - 1. Niwelacja podzialu funkcji w partyjnopanstwowej demokracji kanclerskiej oraz pewne efekty kompensujace 47
  - 2. Niezaleznosc sedziów od partii politycznych i jej zagrozenie 49
  - 3. Problematyczny nowy dualizm panstwa wielopartyjnego 50
  - 4. Instytucjonalne zabezpieczenie ugruntowanych oligarchii partyjnych 50
  - 5. Wolne wybory jako jadro zasady demokratycznej oraz ochrona przed nieznosnym panowaniem partii politycznych 51
  - 6. Dalsze srodki zapobiegawcze przeciw naduzywaniu urzedów do panowania 51
H. Funkcje "szczegolnych organow" wykonywania wladzy panstwowej 52
- I. Ustawodawstwo i orzecznictwo 52
  - 1. Legislatywa jako powszedni ustawodawca 52
  - 2. Egzekutywa jako ustawodawca w drodze rozporzadzen wedlug art. 80 u.z. oraz historyczne doswiadczenie z ustawa o nadzwyczajnych pelnomocnictwach z 1933 roku 52
  - 3. Naród jako dawca konstytucji oraz zmieniajace konstytucje ustawodawstwo 53
  - 4. Stanowienie prawa przez republikanska administracje oraz blednosc kryteriów ogólnosci oraz abstrakcyjnosci jako kryteriów normy prawnej 54
  - 5. Moc wiazca przepisów administracyjnych 55
  - 6. Statuty samorzadow 56
  - 7. Rzekome prawo sedziowskie, funkcjonalnie-ustawodawcze rozpoznanie prawa przez sedziów oraz precedensy 57
  - 8. Funkcja ustawodawcza sadów konstytucyjnych przy kontroli (partyjnopanstwowego) ustawodawcy 58
- II. Orzecznictwo 59
  - 1. Niezalezne urzedy orzecznictwa, sady 59
  - 2. Republikanski status sedziów 59
  - 3. Neutralnosc i niezaleznosc sedziów 60
  - 4. Administracyjna funkcja judykatywy 61
- III. Wladza wykonawcza 61
  - 1. Urzeczywistnianie ustaw jako zadanie wladzy wykonawczej 61
  - 2. Ustawa regulujaca poszczególny przypadek a zasada powszechnosci ustaw 62
  - 3. Sprzecznosc prywatystycznej administracji z konstytucja 62
J. Zabezpieczenie ustawowosci funkcji "szczegolnych organow" wykonywania wladzy panstwowej 63
- I. Odpowiedzialnosc za zgodnosc ustaw z ustawami 63
  - 1. Odpowiedzialnosc wszelkiej wladzy panstwowej i wszystkich obywateli za ustawowosc 63
  - 2. Konkretna kontrola norm prawnych przez sady oraz monopol federalnego trybunalu konstytucyjnego na zarzucenie normy prawnej 63
  - 3. Skutki zarzucenia normy prawnej przez federalny trybunal konstytucyjny 64
  - 4. Abstrakcyjna kontrola norm prawnych z inicjatywy egzekutywy 65
  - 5. Nastepstwa prawne naruszenia ustaw przez ustawy 65
  - 6. Odpowiedzialnosc wszystkich sprawujacych urzedy oraz, w ostatniej instancji, rzadów, za ustawowosc administracji 65
  - 7. Obowiazek wladzy wykonawczej wyjasnienia ustawowosci dzialan administracyjnych 66
- II. Aspekty zasad kompetencji i urzedu 67
  - 1. Doktryna "ultra-vires" 71
  - 2. Odpowiedzialnosc prywatna urzedów 68
  - 3. Wspieranie rzeczowosci przez zasady kompetencji i urzedu 68
  - 4. Demokratyczna zasada terytorialna 68
- III. Zwiazanie organów panstwowych wlasnymi aktami prawnymi oraz aktami innych wladz czastkowych 69
  - 1. Zwiazanie organów panstwowych wlasnymi aktami prawnymi 69
  - 2. Zwiazanie organów panstwowych aktami prawnymi innych wladz czastkowych 69
- IV. Uwarunkowany funkcyjnie status sprawujacych urzedy panstwowe 70
  - 1. Status poslów jako przedstawicieli narodu w moralnosci oraz jego partyjnopanstwowe znieksztalcenie 70
  - 2. Urzedniczy status sluzby publicznej wladzy wykonawczej 72
  - 3. Prywatystyczne stosunki zatrudnienia w sluzbie publicznej 74
  - 4. Sprzeczne z konstytucja prawo strajku w sluzbie publicznej 75
  - 5. Stosunek sluzby zolnierskiej 75
  - 6. Profesorski stosunek zatrudnienia 76
- V. Odpowiedzialnosc rzadu za wladze wykonawcza 77
  - 1. Uprawnienie rzadu do wydawania polecen w interesie zgodnosci z prawem oraz celowosci dzialan administracji 77
  - 2. Niezaleznosc instytucji administracyjnych w interesie rzeczowosci 77
  - 3. Niezaleznosc banku federalnego i jej republikanskie uzasadnienie 78
  - 4. Relatywizacja odpowiedzialnosci parlamentarnej rzadu przez zasade republiki 78
  - 5. Samodzielna odpowiedzialnosc komunalna 78
- VI. Nadzór wladzy wykonawczej i celowosc dzialan administracji 79
  - 1. Odpowiedzialnosc za zgodnosc z prawem i celowosc dzialan administracyjnych 79
  - 2. Nadzór nad przestrzeganiem zasad ustawowosci i celowosci 80
  - 3. Federalny nadzór nad krajami zwiazkowymi 80
  - 4. Nadzór prawny nad komunami 81
  - 6. Uszczerbek na ustawowosci w dziedzinach bez sadowej ochrony prawnej 82
  - 7. Nadzór nad przedsiebiorcza administracja o prywatnej formie prawnej 82
- VII. Znaczenie niedopuszczalnosci laczenia stanowisk publicznych dla podzialu funkcji sprawowania wladzy panstwowej 83
K. Zasada ochrony zaufania 85
- I. Wolnosciowe znaczenie mozliwosci polegania na ustawach 85
- II. Praktykowany w oparciu o prawo ochrony zaufania zakaz tak zwanej mocy wstecznej ustaw 87
- III. Zasada ogólnosci ustaw w sprzecznym z republika panstwie partyjnym 87
  - 1. Zasada ogólnosci ustaw a zmiana stanu faktycznego 87
  - 2. Zasada ochrony zaufania jako kompensacja partyjnopanstwowej niestabilnosci ustaw 88
- IV. Ustawy jako powszechne, zobowiazujace zasady dzialania, niemozliwosc mocy wstecznej oraz fikcja przeszlosci 89
  - 1. Ustawy jako powszechne, zobowiazujace zasady dzialania 89
  - 2. Niemozliwosc wstecznej mocy prawa 90
  - 3. Fikcja przeszlosci oraz jej nowa regulacja 90
- V. Oparty o prawna ochrone zaufania zakaz mocy wstecznej w praktyce Federalnego Trybunalu Konstytucyjnego 91
  - 1. Zasada zakazu mocy wstecznej 91
  - 2. Dozwolona moc wsteczna, czyli nawiazanie w zakresie ustawowych znamion stanu faktycznego 92
- VI. Dalsza krytyka opartego o prawna ochrone zaufania orzecznictwa mocy wstecznej prawa 93
  - 1. Polityczno-moralna jednosc przeszlosci, terazniejszosci i przyszlosci 93
  - 2. Rzeczowosc jako niewymierny standard zakazu mocy wstecznej prawa 93
  - 3. Krytyka orzecznictwa mocy wstecznej prawa w nauce 94
- VII. Zawód ze strony opartego o prawna ochrone zaufania orzecznictwa mocy wstecznej prawa 94
  - 1. Manipulacja z przedawnieniem zbrodni nazistowskich 94
  - 2. Przywrócenie stanu poprzedniego 94
  - 3. Reforma prawa rodzinnego 95
- VIII. Zasada ochrony prawnej w prawie cywilnym 96
- IX. Zasada ochrony zaufania w prawie administracyjnym 96
  - 1. Ochrona zaufania do trwalosci wadliwych aktów administracyjnych 96
  - 2. Ochrona przed odwolaniem zgodnych z prawem aktów administracyjnych 96
  - 3. Odwolanie aktu administracyjnego z powodu "ciezkich szkód dla dobra publicznego" 97
L. Zasada wspólmiernosci 98
- I. Konstytucyjna podstawa zasady wspólmiernosci w praktyce 98
- II. Funkcjonalnie ustawodawcza kompetencja orzecznictwa konstytucyjnego poprzez gwarancje zachowania istoty praw podstawowych 99
- III. Art. 12, ust. 1 u.z. i zasada wspólmiernosci 99
- IV. Kryteria wspólmiernosci przy sprawowaniu wladzy panstwowej 100
  - 1. Ustawowosc celów i srodków 100
  - 2. Rzeczowosc stosunku srodków do celów 100
- V. Uzalezniona od ustawy zasada wspólmiernosci, w szczególnolci w prawie policyjnym 110
- VI. Pierwszenstwo prawnej ustawowosci przed zakazem nadmiernej reakcji 111
- VII. Gospodarczopolityczny praktyczny rozsadek 112
M. Zasada okreslonosci 114
- I. Znaczenie okreslonosci ustaw dla wolnosci 106
- II. Ustawodawstwo i stanowienie prawa przez administracje oraz orzecznictwo a zasada okreslonosci 106
  - 1. Ustawodawstwo i stanowienie prawa przez egzekutywe 106
  - 2. Panowanie sedziów poprzez ustawowo-sdziowskie stanowienie prawa 108
  - 3. Klauzule slusznosci i generalna, a w szczególnosci klauzula dobrych obyczajów 108
  - 4. Pojeciowa okreslonosc a klasyczne metody interpretacyjne 109
- III. Implikowane zasada okreslonosci aspekty prawne orzecznictwa Federalnego Trybunalu Konstytucyjnego 110
  - 1. Zwiazanie ustawa i uznaniowosc 110
  - 2. Wolne od samowoli regulacje zakazywalnosci 111
  - 3. Okreslonosc ujeta w przepisy o ochronie prawnej 111
  - 4. Tak zwane nieokreslone pojecia prawne a zakres swobodnej oceny 112
  - 5. Judykatywne i egzekutywne stanowienie prawa wg. Federalnego Trybunalu Konstytucyjnego 113
  - 6. Metody wykladni w praworzadnym panstwie 114
  - 7. Odeslanie jako technika legislacyjna 115
- IV. Okreslonosc wyroków sedziowskich 115
- V. Ustawodawstwo egzekutywy - rozporzadzenia i statuty 116
  - 1. Rozporzadzenia prawne 116
  - 2. Statuty 116
N. Zasada postepowania 118
- I. Ustawowosc i celowosc sprawowania wladzy panstwowej jako cele postepowania 118
  - 1. Ustawowosc postepowan 118
  - 2. Rzeczowosc postepowan 118
- II. Partyjnopanstwowe, znieksztalcone postepowanie ustawodawcze Federacji 119
- III. Zasady postepowan sadowych 121
- IV. Nastepstwa prawne uchybien w zakresie kompetencji oraz postepowania 121
O. Zasada odszkodowania 123
P. Prawnopanstwowa ochrona obywatelstwa niemieckiego 125

Lehrstuhl von Prof. Dr. Karl Albrecht Schachtschneider, Email des Lehrstuhls.

http://www.kraczkowski.eu